Black Cat ★ Red Cat

Σοσιαλισμος ή βαρβαροτητα: Μαριναλεδα ή Μανωλαδα.

You pay your crisis.

Δυο σχολια με αφορμη μια συζητηση μεταξυ ΠΔ και Oldboy.

  1. Πολλα, παρα πολλα, μπορει να σουρει κανεις στην ελλαδιτικη Αριστερα. Ομως το να της αποδιδεται “τεραστια ευθυνη” για το οτι “φτασαμε στο Μνημονιο” ειναι εντελως ακυρο. Το επιχειρημα μου εδω δεν ειναι το κλασικο οτι η Αριστερα δεν κυβερνησε. Εστω (λεμε τωρα) οτι δεχομαστε οτι ειχαμε μια καποια ιδεολογικη ηγεμονια”. Ακομα και ετσι. Η ευθυνη δεν ειναι στην Αριστερα.
  2. Ουτε ειναι πλεον εφικτο να φτιαξουμε “σοβαρο κρατος” ή “σοσιαλδημοκρατικο κρατος”. Οχι μετα την κριση του 2008. Η σοσιαλδημοκρατια ειναι νεκρη μεχρι νεωτερας. Δεν μπορει να υπαρξει “σοβαρο κρατος”, αν σοβαρο εννοουμε ενα κρατος που θα συνηγορει στοιχειωδως υπερ των συμφεροντων των εργαζομενων (οπως πχ το πενθημερο, το κοινωνικο κρατος, εναν αλφα αναδιανεμητισμο).

Δεν μιλαω με συναισθηματισμους εδω. Δεν μιλαω με συνδικαλιες αμφιθεατρου (που λεγαμε και στο ΕΜΠ). Δεν μιλαω κομματικα. Μιλαω με απλη, ψυχρη λογικη. Λουκ ατ δε φακτς, τιποτα αλλο.

Μιλαω με βαση το επιχειρημα που κανει ταληρακια ο Rick Wolff σε τουτοδω το αρθρο: Class Struggles and National Debts. Συντομο ειναι, δωστε βαση.

Το σχημα του Wolff ειναι το παρακατω:

Οι εργαζομενοι και οι εργοδοτες εχουν αντιθετικα συμφεροντα οσον αφορα το ποιος πληρωνει για τα εξοδα του κρατους και τι εξοδα θα ειναι αυτα. Μπροστα σε αυτη τη διαμαχη (την “ταξικη παλη” που λεει και η -κατα ΠΔ- “παραδοσιακη αριστερα”), οι κυβερνησεις μεχρι τωρα ειχαν εναν ευκολο τροπο να ξεφυγουν απο το πολιτικο αδιεξοδο. Αντι να αυξησουν τους φορους στους εργαζομενους ή να τους περικοψουν τα δικαιωματα (που θα ηταν αντιδημοφιλες) και αντι να αυξησουν τους φορους στους εργοδοτες (πας καλα?), δανειζονται.

Απο ποιους? Απο τους εργοδοτες ντε. Ουσιαστικα οι εργοδοτες λενε, αντι να μου τα φορολογησεις, να στα δανεισω βρε αδερφε, με τοκο. Και οι κυβερνησεις ετσι καταφερνουν να μεταθεσουν την κοινωνικη συρραξη στο μελλον, για οποτε ερθει η ωρα να πληρωθουν οι δανειστες. Ομως τοτε η διαμαχη επανερχεται οξυτερη.

(Απο δω και περα ειναι δικα μου.) Και αμα εχεις υπογραψει και στην Ευρωπαικη Ενωση (λεω γω), ε, τη γαμησες, γιατι ουτε καν την παραμυθα της υποτιμησης δεν εχεις, ο μονος δρομος (περα απο την Επανασταση και τη Δικτατορια του Προλεταριατου και δεν κανω πλακα –σορι ΠΔ ειμαι της “παραδοσιακης” εγω) ειναι το internal devaluation, δηλαδη η ολοκληρωτικη νικη των συμφεροντων των εργοδοτων, και παμε παλι απο την αρχη.

Με βαση αυτα λοιπον:

  1. Η ευθυνη δεν ειναι στην Αριστερα, ισα ισα η Αριστερα τουμπαριστηκε, ξεγελαστηκε. Πλακωνεται ο γιος της δασκαλας στο μεγαλο διαλειμμα με τον Τοτο, η δασκαλα παιρνει στην ακρη το γιο της και του λεει μη σε νοιαζει, δωστου κιαφτουνου τα μισα λεγκο τωρα, και την αλλη ωρα θα τον σηκωσω στον πινακα, θα του βαλω δυσκολα να μην μπορει να απαντησει και θα τον κρατησω τιμωρια στο διαλειμμα και θα του παρεις και τα λεγκο ολα και τα πλειμομπιλ μαζι. Ο λογαριασμος εφτασε, ποιος θα τον πληρωσει. Which side are you on, ηρθε η ωρα να αποφασισεις με ποιους θα πας και ποιους θα αφησεις και τετοια.
  2. Σοσιαλδημοκρατια και “σοβαρο κρατος” ειναι αδυνατο να υπαρξει γιατι η πολιτικη ισχυς ειναι 95% στη μερια των εργοδοτων. Θυμηθειτε οτι η σοσιαλδημοκρατια ειναι συμβιβασμος, και για να εχεις συμβιβασμο πρεπει να εχεις την ισχυ να τον εκβιασεις. Τετοια ισχυ δεν εχεις, αρα δεν προκειται να εχεις συμβιβασμο. Απλο?

Ξαναλεω, αυτα ειναι απλα παρατηρησεις, χωρις ιχνος πολιτικης υστεροβουλιας, περα απο τα απλα biases οτι (1) θεωρω οτι εργαζομενοι και εργοδοτες εχουν κατα βαση αντιτιθεμενα συμφεροντα σε ενα κατα βαση zero-sum game (2) θεωρω οτι τη στιγμη που οι εργοδοτες δεν δειχνουν καμια “εθνικη συνειδηση” (οι εφοπλιστες ειναι αφορολογητοι, η μεσαια προς μεγαλη αστικη ταξη φοροδιαφευγει αβερτα μεσω της διαφθορας, η μεγαλοαστικη ταξη μεσω των οφσορ), δεν υπαρχει κανενας λογος οι εργαζομενοι να φανε την παραμυθα. Θες εθνικη ενοτητα? Πληρωνε. Αλλιως, “ουκ αν λαβεις παρα του μη εχοντος” που λεει και ο απεθαντος.

More Posts

9 responses to “You pay your crisis.”

  1. plagal Avatar
    plagal

    Και αμα στα παραπανω βαλεις και οτι δεν εχει και πολυ νοημα να θεωρεις το συστημα κλειστο, αστο καλυτερα, γιατι η “παραδοσιακη αριστερα” παραγινεται σωστη.

    Reply
  2. Elias Avatar
    Elias

    Συγνώμη, το έβαλα στο Buzz από κεκτημένη ταχύτητα. Το μεταφέρω κι εδώ μπας και γίνει συζήτηση.

    Διάφορες ενστάσεις θα μπορούσαν να διατυπωθούν (π.χ. βασίζετε την επιχειρηματολογία σας στην αντίθεση εργοδοτών – εργαζομένων που λες ότι είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος. Όμως στη θάλασσα των ελληνικών μικρομεσαίων, που ανέκαθεν φυτοζωούσαν, αυτό σημαίνει ότι μιλάμε για τον Γιώργο που δουλεύει στον Γιάννη, και που συνήθως έχουν ένα κοινό συμφέρον: να μην κλείσει το μαγαζί. Καθόλου μηδενικό το άθροισμα).

    Η βασική μου ένσταση όμως είναι άλλη: ποια η βασική αντίθεση στην Ελλάδα; Τόσο εσύ όσο κι ο Wolff θεωρείτε ότι είναι εργαζόμενοι – εργοδότες. Νομίζω ότι δεν είναι έτσι απλά τα πράγματα, κάτι τέτοιο ακούγεται ξένο προς την πραγματική ιεραρχία της εκμετάλλευσης. Κι αν η Αριστερά θέλει να απευθυνθεί σε ευρύτερες μάζες, θα πρέπει να προσαρμόσει τη θεώρησή της στη βιωμένη εμπειρία αυτών των μαζών. Αλλιώς γίνεται μια κλειστή ομάδα που ανακυκλώνει εσωτερικά μια ιδιαίτερη ορολογία (“πάλη των τάξεων” κ.α.), ψιλοακατανόητη στους απέξω, περίπου όπως οι μουσικοί, οι σκακιστές κι οι μαθηματικοί.

    Τι θέλω να πω:

    Όταν ο Μαρξ έγραφε για “τάξεις”, είχε στο μυαλό του τη θέση κάποιου στην αλυσίδα της παραγωγής. Κάτοχος κεφαλαίου ή κάτοχος εργατικής δύναμης. Στον καιρό του οι τάξεις ήταν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, κλειστές και κληρονομικές, ενώ διαχωρίζονταν μεταξύ τους ακόμα και με χωροταξικά, ενδυματολογικά ή γλωσσικά στεγανά.

    Αργά και σταθερά όμως, η έννοια της μαρξιστικής τάξης ηττήθηκε κατά κράτος από το κοινωνικό στρώμα κατά Μ. Βέμπερ. Ευρύτερη έννοια, με την κατοχή μέσων παραγωγής έναν μόνο από τους παράγοντες της διαστρωμάτωσης. Αλλοι εξίσου σημαντικοί παράγοντες μπορεί να είναι το στάτους, το κοινωνικό πρεστίζ, καθώς και η επιρροή, δηλαδή η συμμετοχή σε ομάδες ισχύος.

    Διάλειμμα για ένα ανέκδοτο: ο Ανδρέας Βγενόπουλος (= διαχειριστής κεφαλαίου) είναι προλετάριος;… Εντάξει, σίγουρα η προσωπική του περιουσία δε θα είναι ασήμαντη, όμως ο Βγενόπουλος που γνωρίσαμε κι αγαπήσαμε, αυτός με την έντονη τηλεοπτική παρουσία, με τα πολιτικά του φλερτ κ.λπ. είναι ο διαχειριστής (τεράστιων) επενδύσεων. Μ’ αυτήν την ιδιότητα μιλά, δίνει συνεντεύξεις στον Χατζηνικολάου, κάνει αγωγή στον Τσίπρα κ.λπ. Ο κηπουρός, όχι ο ιδιοκτήτης του κήπου.

    Ας αναλογιστεί ο καθένας τι ταιριάζει περισσότερο στην πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας. Αν δώσουμε έναν ευρύ ορισμό της εκμετάλλευσης, π.χ. κάτι σαν: “να σφετερίζεσαι όφελος από τον κόπο κάποιου άλλου”, τότε ποιοι οι εκμεταλλευτές, ποιοι οι εκμεταλλευόμενοι, πόσο στεγανοί οι χώροι τους, ποιος ο μηχανισμός της εκμετάλλευσης; Δύο παραδείγματα:

    Κατά την ένδοξη πασοκική δεκαετία του ’80, πάρα πολλοί ανέβηκαν στην ιεραρχία μόνο και μόνο με τις κομματικές τους διασυνδέσεις. Εξασφάλισαν θέσεις σε ΔΣ οργανισμών, αργομισθίες στο Δημόσιο, κρατικές προμήθειες, έργα κ.λπ. εξαργυρώνοντας τις αφίσες που κόλλησαν, τις συγκεντρώσεις που οργάνωσαν, τον βουλευτή που ψήφισαν. Η ΝΔ έσπευσε να υιοθετήσει ασμένως αυτό το σύστημα. Αλλά και η ένταξη σε κάποιο άλλο κόμμα, όχι μόνο στο κατά καιρούς κυβερνητικό, απετέλεσε απαραίτητο παράγοντα για χίλιες δυο χατιρικές διευθετήσεις, από ευνοϊκότερες μεταθέσεις εκπαιδευτικών μέχρι συμμετοχή στο όργιο μίζας του Θεσσαλονίκη 1997 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (εναλλακτική ονομασία: Μίζα Για Όλες Τις Δημοτικές Παρατάξεις). Πολύ συχνά εμείς οι απέξω αισθανθήκαμε ότι υπάρχουν τρεις κατηγορίες πολιτών στην Ελλάδα: 1) οι ενταγμένοι στο κυβερνητικό κόμμα, 2) οι ενταγμένοι σε κάποιο άλλο κόμμα, 3) οι απέναντι (που πληρώνουν έναντι).

    Η Eκκλησία είναι ένα άλλο από αυτά τα κλαμπ ισχύος. Δεν ξέρω αν γνωρίζεις τι γίνεται με την Εκκλησία στην Ελλάδα. Είναι μια στοργική μητέρα που σου εξασφαλίζει χρήσιμες γνωριμίες, επαφές με πολιτικούς, πελάτες για το μαγαζί σου, δουλειές για την εταιρεία σου, τα πάντα όλα. Ακόμα και νύφη ή γαμπρό να παντρευτείς. Η ένταξη στην Εκκλησία συνεπάγεται επαγγελματική και κοινωνική εξασφάλιση κι αυτό ισχύει για πολλές χιλιάδες ανθρώπων πανελληνίως. Οι απέξω μπορεί να είναι το ίδιο ή και περισσότερο ικανοί από τους ενταγμένους, δεν έχουν όμως τον πατέρα Ιορδάνη να μεσολαβήσει στον αντιδήμαρχο για να πάρεις τη δουλειά εσύ.

    Τόσοι και τόσοι μηχανισμοί ανόδου στην ιεραρχία της εκμετάλλευσης που δεν εμπίπτουν στη μαρξιστική ανάλυση ούτε στο δίπολο εργαζόμενοι – εργοδότες! Η Εκκλησία, τα κόμματα (κυρίως τα κυβερνητικά) πήραν πάρα πολλούς ανθρώπους και τους πήγαν απ’ τα αλώνια στα σαλόνια. Από άνεργοι έγιναν βολεμένοι, από ενοικιαστές ιδιοκτήτες, από υπάλληλοι αφεντικά. Και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις, από ανύπαρκτοι έγιναν πλούσιοι – όπως εκείνος ο Κατσιφάρας του ΠΑΣΟΚ που έγινε εφοπλιστής, ενώ αν δεν υπήρχε ο Αντρέας, δε θα τον ήξερε ούτε ο θυρωρός της πολυκατοικίας του.

    Κρίνω λοιπόν ότι το παιχνίδι της αδικίας στην Ελλάδα δεν παίζεται μόνο στην παραγωγή (ποια παραγωγή; Μιλάμε για τη θάλασσα των μικρομεσαίων; Υπάρχει βιομηχανία στην Ελλάδα; Υπάρχει αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα; Μόνο παραγωγή οικοδομημάτων υπήρχε μέχρι πρότινος, πάει κι αυτή). Νομίζω πως η Αριστερά προσπερνάει αβασάνιστα τις πάμπολλες μη-παραγωγικές μεθόδους σφετερισμού, το να κατορθώσεις να εξαργυρώσεις τη συμμετοχή σου στο κλαμπ. Δεν είναι μαρξιστικός ο μηχανισμός, λήστευση της υπεραξίας των εργαζομένων -> επανεπένδυση κερδών στην παραγωγική διαδικασία -> περαιτέρω εξαθλίωση των εργαζομένων. Πολύ περισσότερο ταιριάζει εκείνο το: Λήο, δες το λίγο με τον Ζήρα γιατί είναι φίλοι μας αυτοί.

    Reply
  3. talos Avatar
    talos

    “Αργά και σταθερά όμως, η έννοια της μαρξιστικής τάξης ηττήθηκε κατά κράτος από το κοινωνικό στρώμα κατά Μ. Βέμπερ”
    Τι εννοείς “ηττήθηκε”;

    “Κρίνω λοιπόν ότι το παιχνίδι της αδικίας στην Ελλάδα δεν παίζεται μόνο στην παραγωγή – ποια παραγωγή;”
    Παίζεται όμως σε μεγάλη και επικοινωνιακά αποσιωπημένη κλίμακα στην παραγωγή κερδών των Ελληνικών επιχειρήσεων και τραπεζών, που επί μια δεκαπενταετία είχαν ιλλιγγιώδη ποσοστά κερδοφορίας, με μείωση της πραγματικής αμοιβής των εργαζομένων, νόμιμα και παράνομα. Μάλιστα η μόνη μισθολογική σύγκλιση που υπήρχε (όπως έγραφα και τότε) ήταν σε επίπεδο μεγαλοστελεχών. Για πρώτη φορά μέσα στα λεγόμενα “άσωτα” χρόνια δημιουργήθηκε ένα στρώμα πλήρης εργασιακής επισφάλειας, την οποία επισφάλεια εκμεταλλεύτηκαν τα κόμματα εξουσίας ως εργαλείο πελατειακότητας: αντί να τάζουν βόλεμα, έταζαν επιβίωση. Στην πραγματικότητα αυτό που περιγράφεις αφορά μια ήδη παρελθούσα μεταβατική κατάσταση, προσδιορισμένη από το βάρος των αναγκών του μετεμφυλιοπολεμικού κράτους.

    Η κοινωνική ιδιαιτερότητα της Ελλάδας με την μικροϊδιοκτησία και τα μικρά μαγαζιά και τις βιοτεχνίες, ισοπεδώνεται καθώς μιλάμε. Είναι εξαιρετικά ανεπίκαιρη η υπενθύμιση της συνθετότητας των ταξικών σχέσεων στην Ελλάδα: βαίνουμε προς μια κοινωνία πρωτόγνωρης κοινωνικής πόλωσης

    Reply
  4. ankostis Avatar
    ankostis

    Μην γινόμαστε “ακαδημαϊκοί” με τον Μαρξ.

    Αυτο που θα έρπεπε να έχουμε υπόψη μας στην ταξική ανάλυση είναι το εξής:

    Οι Αστοί είναι οι *μεγάλοι* Ιδιοκτήτες των Μέσων Παραγωγής(του Κεφαλαίου δηλαδή),
    και είναι αυτοί που διοικούν τις Δυτικές Κοινωνίες (σχεδόν όλο τον πλανήτη πλέον) συμβατικά από τη Γαλλική Επανάσταση/Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία και έπειτα.

    Αυτή η Τάξη απαρτίζεται από τους εξής 3 “επαγγελματίες”:
    * οι Έμποροι
    (κυρίως Εφοπλιστές και μεγαλο-Ξενοδόχοι, αφού μιλάμε πάντα για το διεθνές εμπόριο),

    * οι Τραπεζίτες
    (χρηματοπιστωτικά παράγωγα, μεγαλομέτοχοι, επενδυτές, hedge-funds, ασφαλιστικές, δανειστές, κτλπ που δρουν πλέον και στα 2 άκρα της παραγωγικής διαδικασίας, και στην παραγωγή και στην κατανάλωση),

    * και οι Βιομήχανοι
    (το κερασάκι στην τούρτα, οι οποίοι λόγω της Υπεραξίας που αντλούν σχεδόν κατά βούληση, πέτυχαν και ανέβασαν ολόκληρη την τάξη τους στο τιμόνι της κοινωνίας).

    Τελεία και παύλα.

    * Αστοί δεν είναι ούτε οι μεγαλο-Μηχανικοί,
    ούτε και οι αστέρες της TV ούτε και οι μεγαλο-δημοσιογράφοι
    (εκτός κι αν αυτοί κατέχουν πραγματικά πολλές μετοχές από τις εταιρίες τους…),

    * ούτε οι Δικηγόροι, ούτε οι μικρο-έμποροι της Πατησίων
    (εκτός κι αν τους ανήκει ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο οπότε λέμε πως ανήκουν στους εισοδηματίες-γαιοκτήμονες…παλιότερη τάξη αυτή, αρκετά ευάλωτη(!)),

    * ούτε καν οι βουλευτες και οι πολιτικάντηδες με τα τζάκια τους(!)
    (εκτός κι αν “τυχαίνει” να είναι κεφαλαιοκράτες).

    Οι περισσότεροι από αυτούς τους τελευταίους είναι είτε οι Λακέδες τους (όρο που προφέρουμε πολλοί αριστεροί με εμφανή απαξίωση και σημάδια αυτοικανοποίησης στο πρόσωπό μας)
    είτε μικρο-αστοί, κοινωνικά στρώματα επαμφοτερίζοντα και τα δύο,
    που οι συμμαχίες τους στον ιστορικό χρόνο αλλάζουν τις εκβάσεις των ταξικών μαχών.

    Σχετικά εδώ: http://ankostis.blogspot.com/2010/10/blog-post.html

    Reply
  5. plagal Avatar
    plagal

    Ειναι κριμα που δεν εχω χρονο να πιασω μεγαλη κουβεντα (νιωθω και ασχημα ντε). Αλλα στα γρηγορα:

    Η θαλασσα των μικρομεσαιων, η οποια οντως ειναι η Ελλαδα, απο που προεκυψε? Κολληγα γιοι ημασταν ολοι μεχρι περιπου το 1950, ετσι δεν ειναι? Εχει ο Ελεφαντης στο “Μας Πηραν την Αθηνα” μια πολυ ωραια περιγραφη της προπολεμικης Αθηνας, που περιγραφει το ποσο ελαχιστα μπουρζουαδικος (με την εννοια της ταξης) ηταν ο αστικος (με την εννοια του τοπου) πληθυσμος: ελαχιστοι μπουρζουαδες σε μια θαλασσα απο εσωτερικους μεταναστες, αγροτες σε διαδικασια προλεταριοποιησης.

    Η θαλασσα των μικρομεσαιων μας προεκυψε μετα τον εμφυλιο. Ε, μα αυτο δεν λεει και ο Wolff ουσιαστικα? Οτι η ισχυς των εργαζομενων ηταν τετοια που η κυβερνηση αναγκαστηκε να “συμβιβαστει” και να αρχισει σιγα σιγα να δημιουργει την θαλασσα των μικρομεσαιων (“στη χουντα φαγαμε με χρυσα κουταλια”). “Δανειζομενη απο τους εργοδοτες.” Αυτο το συνεχισε το ΠΑΣΟΚ μετα το 81, ενσωματωνοντας απλα στη διαδικασια και το κομματι του πληθυσμου που μεχρι τοτε ηταν στην απεξω.

    Θελω να πω, μηπως το υπερβολικο κρατος, η διαφθορα, μηπως αυτο ολο το πραμα που μας φταιει δεν ειναι τιποτα διαφορετικο απο την ελλαδιτικη εκδοχη της σοσιαλδημοκρατιας? Του συμβιβασμου μεταξυ εργοδοτων-εργαζομενων, με δανεικα απο τους πρωτους που τωρα ηρθαν και τα ζητανε πισω.

    Αλλωστε το οτι η ελληνικη αστικη ταξη “παρασιτει” στο κρατος το λεμε απο πολυ παλια. Απλα υπηρξε εκδημοκρατισμος του παρασιτισμου, καθιστωντας κομματια της εργατικης ταξης μικρομεσαιους. Ε, μηπως πια ηρθε η ωρα να ξεφουσκωσει αυτο, να πληρωθουν δηλαδη οι λογαριασμοι? Το κονσενσους εσπασε, “η συμφωνια της Βαρκιζας εσπασε εχουμε εμφυλιο ξανα” εγραφε ενα συνθημα στα Δεκεμβριανα, αρκετα insightfully.

    (Ειναι πολυ ασχημο που σε ολο αυτο δεν βαζουμε τη διεθνη διασταση: ποια ειναι η θεση των μικρομεσαιων της Ελλαδας στο παγκοσμιο καπιταλιστικο συστημα? Πώς η ευημερια τους μεσα στην ΕΕ ηταν και αποτελεσμα εκμεταλλευσης του Παγκοσμιου Νοτου και παει λεγοντας. Αλλα τελοσπαντων.)

    Reply
  6. talos Avatar
    talos

    Ένα σχόλιο που έκανα προ ωρών, υπάρχει ή χάθηκε;

    Reply
    1. plagal Avatar
      plagal

      Μας την επαιξε το σπαμοφιλτρο, το δικο σου κι αλλο ενα, σορι, εγιναν απρουβ. 🙂

      Reply
  7. old boy Avatar
    old boy

    Αρκετά κοντά σε όσα λέτε και οι δύο είναι αυτό, το λίγο παλιότερο: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=329283&ct=114&dt=01/05/2010

    Reply
  8. Elias Avatar
    Elias

    @plagal, το πολύ άσχημο είναι που δε βάζουμε στην εικόνα τους εκατοντάδες χιλιάδες φτωχοδιαβόλους, που ήρθαν στην Ελλάδα από κάθε γωνιά του πλανήτη. Αυτοί είναι και το πραγματικό προλεταριάτο σήμερα.

    Αν αυτά που επισημαίνω έχουν κάποιο νόημα για το μέλλον, σημαίνει μάλλον ότι θα διαιωνίζονται κάποιοι φαύλοι κύκλοι που δημιουργούν εργοδότες, εργαζόμενους, ακόμα και ανέργους δύο ταχυτήτων: αυτούς που είναι στο κλαμπ κι αυτούς που είναι απ’ έξω. Ο Νίκος Δήμου (που μπορείς να τον κατηγορήσεις για πολλά, όχι όμως ότι δεν ξέρει την πιάτσα) κάπου έγραφε για τους έλληνες επιχειρηματίες: «αν δεν ανήκεις σε κάποιο κόμμα ή στην Εκκλησία – δεν υπάρχεις». Το γραφείο του οικείου βουλευτή θα συνεχίσει να υποκαθιστά τον ΟΑΕΔ, οι προνομιούχες σχέσεις με το Κράτος θα συνεχίσουν να αποφέρουν όφελος, τόσο για το μεγάλο κεφάλαιο όσο και για τον απλό εργαζόμενο.

    Η Εκκλησία νομίζω δεν έχει θιχτεί καθόλου από την κρίση. Εξακολουθεί να είναι μια στοργική καταφυγή ικανή να σε τακτοποιήσει εφ’ όρου ζωής, ανεξαρτήτως του εισοδήματός σου, της εργασιακής σου κατάστασης κ.λπ. Αρκεί να αφοσιωθείς και να παίξεις το παιχνίδι της, μόνο αυτό σου ζητάει. Τίποτα στον πολιτικό κόσμο δε μου δίνει την αίσθηση πως κάτι αλλάζει ριζικά από το παρελθόν, όπου ήταν τόσο πολύτιμες οι επαφές με βουλευτές, υπουργούς, δημάρχους κ.λπ. Η Ντόρα έφτιαξε κόμμα, ο Ψωμιάδης συνεχίζει να υπόσχεται «εξυπηρέτηση στον πολίτη», η ΝΔ του Σαμαρά συνεχίζει να τιμά την «κληρονομιά του Καραμανλή», η κυβέρνηση απαρτίζεται από ένα σωρό αχρηστοπασόκους, παρόλο που υπάρχει νόμος της Φυσικής ότι «τίποτα προερχόμενο εκ του Ρέππα, του Παπουτσή, του Καρχιμάκη, της Φώφης κ.α. δε μειώνει την εντροπία του συστήματος, μόνο την αυξάνει». Τα ΜΜΕ συνεχίζουν να είναι άτυπη εξουσία, έκλεισε μεν η Απογευματινή και το ημερήσιο Βήμα, όμως νομίζω ότι το σύστημα: «Λήο, δες το λίγο με τον Ζήρα γιατί είναι φίλοι μας αυτοί» ζει και βασιλεύει στα υπόλοιπα.

    Ίσως η μεγάλη αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν να είναι πως θα μπουν κι άλλοι παίκτες στο παιχνίδι. Εκεί που παλιότερα το Δημόσιο έλεγχε ένα τεράστιο μέρος της οικονομίας, τώρα η Κίνα, ο Αραβικός Κόλπος, κι εγώ δεν ξέρω ποιος άλλος, θα ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα. Θα συμβεί δηλαδή ένα συστηματικό ξεπούλημα εθνικής περιουσίας – γιατί όταν είσαι χρεωμένος κι η πιάτσα το ξέρει αυτό, θα ξεπουλήσεις, δεν υπάρχει περίπτωση. Τίποτα δε με κάνει να πιστεύω ότι θα αλλάξει κάτι από το παρελθόν, που η γραφειοκρατία ξεπερνιόταν με θαύματα και περιοχές-φιλέτα πουλιόντουσαν για ένα μικρό κλάσμα της αξίας τους (ή, τουλάχιστον, έτσι έγραφε η σύμβαση). Όσο υπάρχουν εγκαταστάσεις, λιμάνια, προσοδοφόρα κοιτάσματα, όμορφες παραλίες κ.α., τα κλαμπ θα διαιωνίζονται και τα ΜΜΕ θα σιγοντάρουν γράφοντας για τη σημαντική επένδυση Τάδε στην Πελοπόνησσο, που θα δώσει 3.000 νέες θέσεις εργασίας. Ίσως, εικασίες κάνω.

    Μια εικόνα αδικίας περιγράφω κι εγώ, που δεν ταυτίζεται όμως απόλυτα με το δίπολο εργαζόμενοι – εργοδότες. Θα ήθελα να συμμεριζόμουν την υποψία ελπίδας του Τσουκαλά και το ευγενές όραμα του παγκοσμιοποιημένου αναπτυξιακού καπιταλισμού, όμως δεν αντιλαμβάνομαι κάποια σημαντική στροφή προς την ευνομία και το νοικοκύρεμα – και δεν ξέρω αν πλέον είναι ικανά να σώσουν την παρτίδα. Αυτά έπρεπε να είχαν γίνει ήδη, τώρα ο Παπανδρέου κι ο Παπακωνσταντίνου καίγονται να βρουν χρήματα, μόνο αυτό έχουν στο μυαλό τους.

    Δεν ισχυρίζομαι ότι σκιαγραφώ το μέλλον, ούτε καν ότι συλλαμβάνω τη συνολική εικόνα, με ξεπερνάει. Σκόρπιες σκέψεις κάνω.

    Reply

Leave a comment