Ο αδυναμος κρικος

Μεσα στη μεση του ξεμαλλιασματος που μαστιζει την καθ’ημας Αριστερα τους τελευταιους μηνες, εμφανιστηκε (επιτελους!) μια ξεκαθαρα πολιτικη πρωτοβουλια. Μια πρωτοβουλια που δεν εχει να κανει καθαυτη με οργανωτικα μερεμετια, που δεν εχει σαν κυριο χαρακτηριστικο το χωσιμο στον εσωκομματικο “αντιπαλο” (με ή χωρις τα εισαγωγικα…), αλλα που μιλαει ξεκαθαρα για ενα μειζον πολιτικο θεμα, που μιλαει για το τι στο διαολο πρεπει τελοσπαντων να κανουμε για κατι που βρισκεται εξω απο εμας. Αναφερομαι φυσικα στην πρωτοβουλια Αλαβανου.

Εχω διαβασει διαφορα για το “χασιμο της φυσιογνωμιας” του χωρου, για “νεοσταλινικες πρακτικες”, για “δεξιες παρεκκλισεις”, για “περιφρονηση των οργανων”, για “προνομιακες σχεσεις με ΜΜΕ”, για “κωλοτουμπες” και δε συμμαζευεται. Ολα αυτα τα λεω ξεμαλλιασμα γιατι δεν εχουν να κανουν με το “τι”, αλλα με το “πώς”. Το “τι” χανεται μεσα σε μια passive-aggressive εσωστρεφη μιζερια που -πραγματικα- δεν μπορει να βγαλει πουθενα, ενω στην καλυτερη, το “τι” αναβαλλεται για το μελλον, οταν θα εχουμε λυσει το “πώς”.

Λοιπον, αν θελουμε να λεμε οτι κραταμε εστω μια υποψια σοβαροτητας, την πρωτοβουλια Αλαβανου δεν πρεπει να την κρινουμε με βαση το τι εκανε ο Αλαβανος το καλοκαιρι ή με το αν υπογειως θελει να καταστρεψει τον ΣΥΝ για χαρη του ΣΥΡΙΖΑ. Ηρθε επιτελους η ωρα να αφησουμε τις τατιανιες και να μιλησουμε πολιτικα, δηλαδη να μιλησουμε για το περιεχομενο και οχι για τα παρελκομενα. Το “τι” θα πρεπει επιτελους να ξανακαθορισει το “πώς”. Με αλλα λογια, να κατσουμε να αναλυσουμε τον κοσμο γυρω μας, να δουμε ποια ειναι η τακτικη μας και με βαση αυτα τα δυο να αποφασισουμε το “πώς”, οσο τραυματικο και αυτο να ειναι. Τα υπολοιπα ειναι για κουβεντες κυλικειου.

Στην ουσια λοιπον. Καταρχην, για την αναλυση.

Η αναλυση του Αλαβανου για τον “αδυναμο κρικο” ειναι κατα τη γνωμη μου σωστη. Η Ελλαδα ειναι ο αδυναμος κρικος του Ευρωπαικου καπιταλισμου αυτη τη στιγμη: ενα απλο ξεφυλλισμα οποιασδηποτε σοβαρης εφημεριδας σε οποιαδηποτε απο τις χωρες της Δυσης αρκει. Η κατασταση της Ελληνικης οικονομιας απειλει την ανασυνταξη της Ευρωπαικης, και μεσω αυτης της παγκοσμιας οικονομιας. Δεν τα λεω εγω ο τρελος αριστεριστης αυτα, η Globe&Mail τα λεει.

Η απειλη αυτη ειναι απο την ξεκαθαρα οικονομικη αποψη. Δηλαδη, ακομα και αν στην Ελλαδα δεν υπηρχε μια ισχυρη κοινωνικη Αριστερα που να μη μασαει ευκολα τα μετρα λιτοτητας, παλι η κατασταση της Ελληνικης οικονομιας θα την καθιστουσε αδυναμο κρικο. Ακομα περισσοτερο ομως που στην Ελλαδα υπαρχουν ισχυροτατες κοινωνικες αντιστασεις που δεν προκειται να δεχτουν καθολου ευκολα τις διαρθρωτικες αλλαγες. Ο Δεκεμβρης εγινε μολις περσι. Ο,τι και να πιστευει ο οποιοσδηποτε για τον Δεκεμβρη, αν ηταν ή οχι εξεγερση, αν ηταν ή οχι “θετικος” κτλ, απο αντικειμενικη σκοπια, απο το πώς τα πραγματα φαινονται απεξω, ο Δεκεμβρης παιζει παρα παρα πολυ σημαντικο ρολο.

Καποιοι λενε οτι οι προβλεψη του Αλαβανου για εναν εργατικο Δεκεμβρη ειναι μια ανοησια. Ομως απο τη ματια του Ξενου Επενδυτη, του Ευρωγραφειοκρατη, της διεθνους καπιταλιστικης ελιτ, ενας τετοιος κινδυνος δεν ειναι καθολου κατι που μπορει να αγνοηθει. Δεν εχει λοιπον καμια σημασια αν την προβλεψη για εναν εργατικο Δεκεμβρη επιβεβαιωθει ή οχι. Αυτη η προβλεψη εχει τεραστια σημασια και μονο σαν απειλη, σαν εκβιασμος προς τις ελιτ, οι οποιες ηδη συζητουν την πιθανοτητα οι αντιμεταρρυθμισεις Παπανδρεου να συναντησουν σημαντικα πολιτικα εμποδια.

Συμπερασματικα: ναι, η Ελλαδα ειναι αυτη τη στιγμη στο κεντρο μιας σειρας συμπτωματων του ευρωπαικου και κατ’επεκταση του παγκοσμιου καπιταλισμου. Αυτο, οσο και αν ακουγεται σαν μεγαλομανια και μικρομεγαλισμος, ειναι κατι που επιβεβαιωνεται απο τον ιδιο τον αντιπαλο. Αυτο σημαινει οτι (1) δεν εχουμε την πολυτελεια να κανουμε politics as usual και (2) οτι εχουμε την δυνατοτητα να επηρρεασουμε εξελιξεις σε πολυ μεγαλυτερη εμβελεια απο οτι πριν. Οι παλιοτεροι θα το ελεγαν και “ιστορικο καθηκον”.

Για την προταση τωρα.

Παρολο που συμφωνω με την αναλυση του Αλαβανου, διαφωνω με το τι προτεινει να κανουμε. Θεωρω οτι το αιτημα για “δημοψηφισμα για το Συμφωνο Σταθεροτητας” δεν ειναι αυτο στο οποιο πρεπει να επικεντρωθουμε. Για δυο λογους. Καταρχην, ηδη συζητιεται σοβαρα η πιθανοτητα ενος ευρωπαικου/γερμανικου bailout στην Ελλαδα. Αυτο σημαινει οτι υπαρχει σημαντικη πιθανοτητα το Συμφωνο Σταθεροτητας να αμφισβητηθει ντε φακτο, απο τις ιδιες τις  Ευρωπαικες ελιτ, αφου ενα bailout ειναι εκ των πραγματων περα και εξω απο τη λογικη του Συμφωνου Σταθεροτητας. Αρα μια καμπανια εναντια στο Συμφωνο Σταθεροτητας φαινεται να ειναι εκ των προτερων καταδικασμενη να ξεπεραστει απο τις εξελιξεις.

Ο δευτερος λογος εχει να κανει με το αιτημα περι δημοψηφισματος. Η συζητηση για το αιτημα της ακροδεξιας για δημοψηφισμα για το μεταναστευτικο, αλλα και παλιοτερα οι φανφαρες του Χριστοδουλου για τις ταυτοτητες εχει δειξει οτι το δημοψηφισμα σαν εργαλειο δεν εχει πρακτικη εφαρμογη: δημοψηφισματα στην Ελλαδα γινονται μονο για πολιτειακα ζητηματα. Ταυτοχρονα, οι παλινωδιες της ακροδεξιας για το “δη-ψη-μο-φι-σμα” (που λεει και ο Βελοπουλος) εχουν γελοιοποιησει την ιδεα του δημοψηφισματος στη συνειδηση της κοινωνιας. Και τελοσπαντων, αν η ιδια η Εκκλησια με τις απειρως μεγαλυτερες απο την Αριστερα κοινωνικες και πολιτικες προσβασεις και οικονομικες δυνατοτητες δεν καταφερε να προκαλεσει δημοψηφισμα, πώς μπορουμε να ελπιζουμε οτι θα καταφερουμε εμεις κατι τετοιο?

Απο την αλλη, η προταση του Αλαβανου (αλλα και αλλων, απο αλλες σκοπιες, οπως ο Λαφαζανης) για την αναγκη συγκροτησης πολυ ευρυτερων συμμαχιων στην Αριστερα απο οτι πριν ειναι παρα πολυ σημαντικη. Η συγκυρια ειναι ιστορικα κρισιμη και ο αντιπαλος ειναι πανισχυρος. Μονο ενα ευρυ αριστερο μετωπο, απο την εξωκοινοβουλευτικη μεχρι το ΚΚΕ μπορει να κινητοποιησει το συνολο της κοινωνικης Αριστερας και αρα να ελπιζει σε καποιου ειδους αποτελεσματικοτητα!

Και για τελος, μερικες δικες μου σκεψεις.

Κατα πρωτον, πρεπει να εχουμε κατα νου οτι πιθανη αποτυχια της αντιμεταρρυθμισης του ΠΑΣΟΚ δεν προκειται αναγκαστικα να μας φερει σε καλυτερη θεση. Προσωπικα θεωρω πιθανη μια μελλοντικη δεξια/ακροδεξια αναδιπλωση για να αντιμετωπιστουν εκρηκτικες καταστασεις αν η προβλεψη για εργατικο Δεκεμβρη επιβεβαιωθει. Ποια μπορει να ειναι η απαντηση μας σε αυτην την προοπτικη? Προσωπικα, δεν ξερω.

Κατα δευτερον, μια πιθανη “δεξια” τακτικη, που μπορω να φανταστω οτι θα μπορουσε να αναδυθει απο την πλευρα της Ανανεωτικης Πτερυγας, θα μπορουσε να ειναι καποιου ειδους συστρατευση στο στοχο του περιβοητου Νεου Πατριωτισμου που (θα ηθελε να) προωθει ο Παπανδρεου. Μια τετοια προταση θα αναγνωριζε οτι οι αιτιες της κρισης ειναι δομικες (ανυπαρξια παραγωγικοτητας, δημοκρατικο ελλειμα, απουσια κοινωνικου οραματος) και αρα θα ελεγε οτι πρεπει σαν Αριστερα να δουλεψουμε σε αυτην την κατευθυνση, παρα τις προφανεις επιπονες συνεπειες που θα ειχε αυτο. Λεω επιπονες, μιας και θα λεγαμε οτι απαιτουνται δομικες, διαρθωτικες και βαθειες αλλαγες που περνουν αναγκαστικα μεσα απο μια νεοφιλελευθερου χαρακτηρα σοκ θεραπι, ελπιζοντας οτι στην αλλη ακρη μας περιμενει μια δικαιοτερη, πιο ευημερουσα κοινωνια.

Δεν υποτιμω καθολου την σοβαροτητα μιας τετοιας προτασης. Δε ντρεπομαι να πω οτι θα ηταν πολυ ωραια αν ηταν εφικτο να γινει κατι τετοιο. Ομως πιστευω οτι δεν ειναι εφικτο, πρωτον γιατι το ΠΑΣΟΚ ειναι δομικα μερος του προβληματος και δευτερον γιατι οι αντικειμενικες συνθηκες του προς τα πού παει ο παγκοσμιος καπιταλισμος ειναι σε εντελως αλλη κατευθυνση, και εδω σκεφτομαι τα οσα εχει πει κατα καιρους ο Ζιζεκ για τον “Asian values Capitalism”, και την στροφη που σηματοδοτει ο Μπερλουσκονι προς εναν καπιταλισμο που δεν καν εχει αναγκη πλεον την επιφαση δημοκρατικοτητας που παρεχουν οι συγχρονες φιλελευθερες αστικες δημοκρατιες.

Τριτον λοιπον, “τι να κανουμε”. Ε, δεν ξερω. Και μιας και δεν ξερω, θα ελεγα οτι το πρωτο βημα ειναι να το συζητησουμε. Γιαυτο νομιζω οτι θα ηταν ιδανικη η αμεση συγκλιση στην Αθηνα μιας διεθνους συναντησης/διαδηλωσης, ισως στα οργανωτικα προτυπα του 4ου Ευρωπαικου Κοινωνικου Φορουμ που εγινε πριν μερικα χρονια. Ο σκοπος θα ηταν να συζητησουμε σοβαρα και με συντροφους απο την υπολοιπη Ευρωπη ποια μπορει να ειναι μια ενιαια τακτικη της Αριστερας στην κριση. Ιδανικα, θα ηθελα να δω να παριστανται και σημαντικοι οικονομολογοι και διανοητες εν γενει της διεθνους αριστερας, για να συζητησουμε πλεον σε πραγματιστικη, πρακτικη βαση αν και ποια μπορουμε να προβαλλουμε εναλλακτικα μοντελα οικονομικης και κοινωνικης οργανωσης για την Ευρωπη.

Τελοσπαντων, οι καιροι ειναι πολυ κρισιμοι για να καθομαστε να ξεμαλλιαζομαστε για αηδιες στην Αριστερα. Ειτε θα κανουμε “αλμα προς τα μπρος”, ειτε θα καταδικαστουμε σε μια ακομα ηττα, σε μια ακομα περιοδο οπου θα ειμαστε στη γωνια να παιζουμε με τις κουκλες μας.